W dniu 12 maja 2007 roku w Poznaniu, w siedzibie Instytutu Zachodniego odbyło się pierwsze ogólnopolskie spotkanie przedstawicieli działających w Polsce kilku organizacji zrzeszających osoby wysiedlone w latach 1939 – 1944 z ich miejsc zamieszkania.

Chodzi przede wszystkim o wysiedlenia, których sprawcami byli Niemcy w czasie wojny i okupacji. Mijają 62 lata od zakończenia II wojny światowej, a sprawa masowych represji i wysiedleń, jakim ulegli Polacy szczególnie na terenach wcielonych do III Rzeszy, ani nie została należycie osądzona, ani nikt nie pomyślał o jakichkolwiek zadośćuczynieniach dla setek tysięcy Polaków wysiedlonych ze swych domów, ograbionych przez Niemców i częstokroć także pozbawionych życia w okrutny sposób.

Jednocześnie obserwujemy aktywną działalność niemieckich mediów mającą na celu odwrócenie uwagi społeczności międzynarodowej od sprawców cierpień setek tysięcy Polaków, jakby ich w ogóle nie było. Mówi się natomiast o wysiedleniach Niemców, które były skutkiem wywołanej przez nich wojny, w wielu wypadkach przebiegały zgodnie z zarządzeniami władz niemieckich wobec zbliżającego się frontu wschodniego i stanowiły w końcu realizację postanowień wielkich mocarstw, zwycięzców II wojny światowej.
W trakcie spotkania podpisano Porozumienie Programowe zawarte przez przedstawicieli Stowarzyszenia Wysiedlonych Ziemi Łódzkiej, Stowarzyszenia Związek Wysiedlonych „Gniazdo” i Stowarzyszenia Gdynian Wysiedlonych. Porozumienie to przewiduje współdziałanie w dwóch płaszczyznach: naukowej i medialno-edukacyjnej.

W dziedzinie naukowej chodzi o dążenie do uzyskania rzetelnych opracowań historycznych o przebiegu wysiedleń we wszystkich dzielnicach Polski, a także o dokonanie analiz prawno-historycznych odnośnie tych wysiedleń i połączonych z tymi faktami konfiskatami i wywłaszczeniami Polaków z ich mienia prywatnego. Poszukiwane także będą zasoby archiwalne zawierające dokumentację wysiedleń i przejęcia mienia polskiego przez państwo niemieckie. Dokonana zostanie wstępna analiza ewentualnych przygotowań do powołania na terenie Polski instytucji zajmującej się sprawą dokumentacji i upamiętnienia masowych wysiedleń ludności polskiej.

W zakresie medialno-edukacyjnym podjęte zostaną inicjatywy wydawnicze dla publikacji uzyskanych opracowań historycznych oraz wspomnień wysiedlonych. Dążyć się będzie do zrealizowania filmów dokumentalnych i popularnonaukowych na temat wysiedleń Polaków w czasie II wojny światowej, a także ewentualnej realizacji filmu fabularnego o tej tematyce. Wyżej wymienione publikacje i filmy staną się podstawą do rozwinięcia działalności edukacyjnej w tym zakresie tematycznym we współpracy z kuratoriami oświaty.

Opracowano także i podpisano list skierowany do najwyższych władz polskich: Prezydenta RP, Premiera RP, Ministra Spraw Zagranicznych RP i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP. W  liście tym czytamy między innymi, że akcje wysiedleń obywateli polskich prowadzone przez państwo niemieckie „miały charakter bardzo brutalny i połączone były z konfiskatami majątków osobistych oraz wywłaszczeniami z własności prywatnej. Prowadzono je łamiąc ówczesne prawo międzynarodowe, jakim były konwencje haskie ustanowione przez społeczność europejską, mające za zadanie ochronę ludności cywilnej w przypadku konfliktów zbrojnych. (…) Obejmowało ono uchwalone w dniu 18.10.1907 r. w Hadze podczas konferencji pokojowej 13 konwencji z których 11 dotyczyło prawa wojennego. Szczególne zastosowanie  miała ochrona ludności cywilnej zawarta w III i IV konwencji, z których wynikały normy prawne zabraniające przesiedlania ludności cywilnej z terytorium okupowanego jak i osiedlanie własnej ludności na takim terytorium, a szczególnej ochronie podlegała własność prywatna na okupowanym terytorium.”

Wysiedlenia dotyczyły ludności polskiej zamieszkałej na terenach włączonych przez okupanta do III Rzeszy, jak i z terenów okupowanych, a jeszcze nie włączonych do państwa niemieckiego. Wspólne dla wszystkich wysiedlonych jest to, że powołane przez państwo niemieckie instytucje przejmowały polską własność prywatną, w tym także prywatne depozyty bankowe zdeponowane w bankach państwowych, komunalnych i prywatnych.

Stowarzyszenia Polaków wysiedlonych, które spotkały się w Poznaniu zwracają się do władz polskich o pomoc w wyegzekwowaniu należnych praw wynikających z międzynarodowych konwencji, a także międzynarodowych umów. Poniżej zamieszczamy tekst listu otwartego.